ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE
1. Praca socjalna
Praca socjalna to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w środowisku społecznym poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.
Praca socjalna prowadzona jest:
z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej,
ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.
Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. W działalności tej wykorzystuje się odpowiednie metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.
2. Poradnictwo specjalistyczne
Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych. Realizowane jest bez względu na posiadany dochód. Rodzaje poradnictwa:
poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów,
poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii,
poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.
3. Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód. W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb – poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych – schronienia do 3 miesięcy.
4. Prawo do schronienia, posiłku, ubrania
Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku. Pomoc doraźna lub okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.
5. Usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze
Usługi opieUsługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania mogą być przyznane w formie usług sąsiedzkich. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi sąsiedzkie obejmują pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Organizatorem usług sąsiedzkich jest gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby korzystającej z usług sąsiedzkich lub podmiot uprawniony. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Osobą wykonującą usługi sąsiedzkie może być osoba, która:
-jest pełnoletnia;
-nie jest członkiem rodziny osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
-nie jest oddzielnie zamieszkującym małżonkiem, wstępnym ani zstępnym osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
-złożyła organizatorowi usług sąsiedzkich oświadczenie o zdolności pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług;
-zamieszkuje w najbliższej okolicy osoby, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
-ukończyła szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy;
-została zaakceptowana przez osobę, na rzecz której są świadczone usługi sąsiedzkie;
-została zaakceptowana przez organizatora usług sąsiedzkich.
W przypadku nieukończenia szkolenia, o którym mowa w ust. 4a pkt 6, organizacja szkolenia należy do organizatora usług sąsiedzkich. Ośrodek pomocy społecznej albo centrum usług społecznych, o którym mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania. W przypadku organizowania przez gminę usług opiekuńczych w formie usług sąsiedzkich rada gminy w uchwale, o której mowa w ust. 6, określa także szczegółowe warunki przyznawania usług sąsiedzkich, wymiar i zakres usług sąsiedzkich oraz sposób rozliczania wykonywania takich usług. Rada gminy może postanowić o rozszerzeniu katalogu osób, o których mowa w ust. 1 i 2, o osoby, dla których wsparcie w postaci usług sąsiedzkich będzie miało charakter uzupełniający opiekę sprawowaną przez rodzinę, a także wspólnie niezamieszkującego małżonka, wstępnych i zstępnych. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych i kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, jak również warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług, uwzględniając sytuację materialną tych osób.
6. Mieszkanie chronione
Osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, w szczególności osobie z zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczającej pieczę zastępczą w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, może być przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce opieki całodobowej. Mieszkanie zapewnia warunki samodzielnego życia w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną.
7. Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej
Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na następujące typy domów, dla:
- osób w podeszłym wieku;
- osób przewlekle somatycznie chorych;
- osób przewlekle psychicznie chorych;
- dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
- dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
- osób niepełnosprawnych fizycznie.
- osób uzależnionych od alkoholu.
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca:
- w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym – ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
- w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym – ustala starosta i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku;
- w regionalnym domu pomocy społecznej – ustala marszałek województwa i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
-mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
- małżonek, zstępni przed wstępnymi,
- gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
8. Sprawienie pogrzebu
Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. Zgodnie z przepisami Ustawy o pomocy społecznej gmina ma obowiązek sprawienia pogrzebu osobie zmarłej. Sprawienie pogrzebu jest jednym ze świadczeń niepieniężnych przyznawanych przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Organ zorganizuje pogrzeb, gdy osoba zmarła nie posiadała rodziny lub członkowie rodziny z jakiś przyczyn odmawiają podjęcia działań zmierzających do pochówku. O sprawienie pogrzebu mogą także się ubiegać osoby zobowiązane do pochówku, pozostające w trudnej sytuacji materialnej i nie mające uprawnień do ubiegania się o uzyskanie świadczenia związanego ze śmiercią lub pogrzebem na podstawie odrębnych przepisów. Pochowanie zwłok następuje na podstawie aktu zgonu wystawionego przez Urząd Stanu Cywilnego właściwego dla miejsca zgonu.
Sprawienie pogrzebu obejmuje podstawowe czynności z tym związane, a w szczególności:
1) załatwienie formalności związanych ze zgonem i pogrzebem;
2) zakup trumny lub urny wraz z akcesoriami;
3) zakup niezbędnego ubrania i obuwia, w przypadku gdy zmarły nie posiadał;
4) przygotowanie zwłok do pochówku (umycie i ubranie);
5) pokrycie kosztów chłodni oraz prosektorium;
6) pokrycie kosztów transportu zwłok do miejsca pochówku;
7)wykopanie i zasypanie grobu, oznaczenie grobu tabliczką;
8) pokrycie kosztów kremacji;
9) obsługę pogrzebu.
Szczegółowe ustalenia dotyczące realizacji czynności, o których mowa związane ze sprawieniem pogrzebu zostają określone w zleceniu. Zapłaty za sprawienie pogrzebu dokonuje się na podstawie faktury wystawionej przez firmę, której pochówek został zlecony do kwoty łącznej nie wyższej niż kwota zasiłku pogrzebowego obowiązującego w dniu śmierci osoby dla której sprawiono pogrzeb. Sprawianie pogrzebu odbywa się na cmentarzu w miejscowości zamieszkania osoby zmarłej Sprawienie pogrzebu osobie bezdomnej bez względu na ostatnie miejsce zamieszkania oraz osoby nikomu nieznanej (NN) ma miejsce na cmentarzu wskazanym przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Organizacja pogrzebu odbywa się na zasadach określonych przez gminę – lokalne władze mogą w tym celu podjąć uchwałę, w której określą szczegółowo zasady postępowania i finansowania. W przypadkach, sprawienia pogrzebu osobie bezdomnej o ustalonej tożsamości, będącej mieszkańcem innej gminy, która zmarła lub, której zwłoki odnaleziono na terenie Gminy Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej występuje do gminy ostatniego zamieszkiwania albo zameldowania na pobyt stały zmarłego o zwrot całości udokumentowanych wydatków poniesionych na sprawienie pogrzebu. W przypadku bezdomnych, których ostatnim miejscem zameldowania na pobyt stały była Gmina i którzy nie posiadali osób zobowiązanych do alimentacji koszty pogrzebu pokrywa się ze środków własnych gminy. Ośrodek Pomocy Społecznej zamawia wykonanie usługi u określonej firmie pogrzebowej (przygotowanie zwłok do pochówku, przechowywanie zwłok w chłodni, zapewnienie trumny, przewóz zwłok karawanem), nawiązuje współpracę z księdzem, jednostką przygotowującą miejsce na cmentarzu. Jeżeli po zmarłej osobie, której gmina zorganizowała pogrzeb, przysługuje zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wówczas organ zwraca się do tejże jednostki z wnioskiem o pokrycie poniesionych kosztów. Do wniosku należy załączyć wszelkie faktury potwierdzające poniesione wydatki w związku z organizacją pogrzebu. Jeżeli po zmarłej osobie nie przysługuje zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Ośrodek Pomocy Społecznej może domagać się zwrotu poniesionych kosztów z masy spadkowej.
Wymagane dokumenty
1.Pozwolenie na pochowanie zwłok (w przypadku, gdy sprawę prowadzi Prokuratura) .
2.Akt zgonu
3. Zlecenie na usługę pogrzebową sporządzone przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej dla zakładu pogrzebowego.
9.Świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przyznawane osobom innym niż ubezpieczone, posiadającym obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego, tj. 1010,00 zł.
Dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej świadczeniobiorcy, o którym mowa jest decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, potwierdzająca to prawo.
Decyzja, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać numer PESEL świadczeniobiorcy.
Decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje się po:
-przedłożeniu przez świadczeniobiorcę, o którym mowa w ust. 1, dokumentów potwierdzających zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz dokumentów potwierdzających:
a) posiadanie obywatelstwa polskiego lub
b) posiadanie statusu uchodźcy, lub
c) objęcie ochroną uzupełniającą, lub
d) posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 przesłanki obligatoryjnego udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
-przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego
-stwierdzeniu spełniania kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 zadania własne powiatu w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;
Decyzję, o której mowa wydaje się na wniosek świadczeniobiorcy, a w przypadku stanu nagłego - na wniosek świadczeniodawcy udzielającego świadczenia opieki zdrowotnej, złożony niezwłocznie po udzieleniu świadczenia. Wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy może wszcząć postępowanie w celu wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, również z urzędu lub na wniosek Funduszu. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy jest obowiązany dostarczyć w terminie 7 dni od dnia jej wydania, kopię tej decyzji Funduszowi.
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie decyzji, o której mowa przysługuje przez okres 90 dni od dnia określonego w decyzji, którym jest:
1) dzień złożenia wniosku,
2) w przypadku udzielania świadczeń w stanie nagłym - dzień udzielenia świadczenia
- chyba że w tym okresie świadczeniobiorca zostanie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.
W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, z urzędu przez wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, prawo do świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje od dnia określonego w decyzji przez okres 90 dni od tego dnia. Wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, o którym mowa niezwłocznie stwierdza wygaśnięcie decyzji, o której mowa ww przypadku gdy : świadczeniobiorca zostanie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym. Świadczeniobiorca, o którym mowa jest obowiązany niezwłocznie poinformować wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na swoje miejsce zamieszkania o:
1) każdej zmianie w sytuacji dochodowej lub majątkowej;
2) objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym.
Wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy może upoważnić kierownika ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) – dyrektora centrum usług społecznych, do załatwiania spraw i wydawania decyzji w jego imieniu dotyczących potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej.
